Door Patricia Heije - oprichter van Stiefgoed
De 12 grondbeginselen van het samengesteld gezin: 5. Emoties
Een samengesteld gezin is leuk, uitdagend en verfrissend, maar ook zo nu en dan onbegrijpelijk, een desillusie of eenzaam. Hoe je het ook bekijkt, een samengesteld gezin is anders dan een kerngezin. Hoe anders? Dat staat beschreven in de 12 grondbeginselen van het samengesteld gezin. Vandaag het vijfde grondbeginsel;
5. Emoties horen erbij, leuk of niet.
Twee gezinnen samen betekent ook twee culturen samen. En niet één cultuur gaat hetzelfde om met emoties. Je hebt gezinsculturen waar het tonen van emotie heel welkom is. “Gooi het er maar uit, daarna kan je weer verder”. Maar ook culturen waar je vooral een blij gezicht van je wordt verwacht. Uitspraken als “het is zo’n makkelijk kind, ze is altijd vrolijk” of “huilen doe je maar op je kamer”, komt je wellicht bekend voor. In de praktijk zien wij veel gezinnen waar niet gehuild mag worden, ondanks de vele levensveranderende gebeurtenissen die met pittige pijn gepaard gaan. Maar er zijn ook gezinnen die de boodschap uitdragen dat je niet lang genoeg kunt rouwen. Er zijn mensen in gezinnen die door middel van tranen heel wat geregeld krijgen en mensen die eerst sowieso woést worden. Wat kenmerkend is voor Nederland, is dat dramatisch gedrag het minst geaccepteerd is. Een combinatie van verschillen in omgaan met emoties maakt dat je kunt stuiten op onbegrip en verwijdering.
Milou is vanbinnen kapot. Ze kan het nog steeds niet geloven dat haar kindje, Sterre, niet meer bij hen is. Ze had er zo naar uitgekeken en op het laatste moment ging het mis. Ze denkt iedere dag aan haar en soms droomt ze even weg. Peter heeft door hoe verdrietig Milou is, maar vindt het moeilijk om er te zijn voor haar. Eigenlijk heeft hij geen idee hoe je dat doet. Zelf denkt hij regelmatig, maar niet meer dagelijks aan Sterre. Hij is redelijk nuchter en heeft geleerd dat gedane zaken geen keer nemen. Hij is bang dat Milou verdrietig wordt als hij over Sterre begint. En als Milou verdrietig wordt, dan wordt Peter onmachtig en dáár kan hij helemaal niet tegen. Woest wordt hij van het gevoel van onmacht. Daar is niets nuchters aan.
Getoonde emoties hebben altijd effect op anderen. Vermoed je dat je stiefkind manipuleert met tranen? Dan zijn de tranen van je stiefkind vast de rode knop voor jou als stiefouder, terwijl ze bij je partner een gevoel van zorg en de neiging tot troost kunnen oproepen.
Ook niet getoonde emoties hebben effect op anderen. Dat is mogelijk nog ingewikkelder dan de eerder genoemde rode knop. Mensen die emotie binnen houden kroppen de emotie op. Het stapelen van emotie, noemen we dat. En uiteindelijk valt de stapel om, waardoor de reactie op een gebeurtenis altijd groter is dan gepast. Als jij dan de ontvanger bent van die reactie, dan ontvang je er gratis en voor niets de hele stapel gestapelde emoties erbij. Alsof je wordt bedolven, wat meestal vorm wordt gegeven door stevige verwijten en jij in jouw overlevingsmechanisme terecht komt (bevriezen, vechten of vluchten). Emoties tonen zorgt voor opluchting en dat anderen weten wat er speelt. Zichtbare emoties maken duidelijk dat er iets aan de hand is. Zo ook oprechte blijheid. Dat geeft namelijk aan dat een gezinslid zich fijn voelt. Emoties hebben een signaalfunctie. Het is fijn als het signaal zonder morren wordt opgepakt, zodat een gezinslid en daarmee ook het samengestelde gezin, ruimte krijgt om gezien te worden. Helemaal het einde is als er, na het gehoord worden, de situatie ook nog opgelost wordt rekening houdend met alle partijen.
Moet jij de emotionele wereld van jouw stief nog leren kennen? Praat erover met hem of haar en voel jij ook een rode knop, zoals hierboven beschreven staat? Realiseer je dan goed dat emoties ook aangeleerd gedrag zijn. Het kind leert van de volwassenen. Alle volwassenen in diens leven.
Lees hier ook: Grondbeginsel 1: Met het nieuwe gezin gaat het oude verloren. Iedereen lijdt verlies. Grondbeginsel 2: Geniet van alle verschillen, de diversiteit is een verrijking. Grondbeginsel 3: Waardeer ieders inspanning, zowel de grote als de kleine gebaren. Grondbeginsel 4: Wees flexibel, dat scheelt veel energie.