Het vormen van een nieuw samengesteld gezin is niet iets wat je even doet, ondanks dat je hart overloopt van nieuwe liefde. Naast jouw inzet, doorzettingsvermogen, groot hart en vertrouwen is de ontwikkeling ook afhankelijk van alle andere (nieuwe) gezinsleden, exen, omgeving en omstandigheden. Hierdoor is het tempo en de mate van succes van ieder nieuw samengesteld gezin uniek. Lees hier welke fases er zijn en hoe je daar goed doorheen komt.
Onze liefde is zo groot! Dus als het ons niet lukt, dan lukt niemand het.
Je zult de eerste niet zijn die dit varkentje even denkt te wassen. Een gezin vormen, als kind of ouder, is je immers niet vreemd. Maar niets is minder waar. Er zijn namelijk heel wat verschillen tussen een kerngezin en samengesteld gezin. Dit verschil zorgt ervoor dat wat eerder wel lukte niet vanzelfsprekend werkt in een samengesteld gezin.
De 4 ontwikkelingsfases van het samengesteld gezin
Gelijk aan het kerngezin en samengesteld gezin is dat zij ieder ontwikkelingsfases doorlopen. Alleen zijn de fases verschillend. Dat dan weer wel. Binnen de ontwikkeling van het samengesteld gezin ontdekten Heybroek en Overgaauw (2014) er vier die ik hier met je deel.
Fase 1: De droomperiode
En dan ontmoet je de prins op het witte paard mét kinderzitje.
Wat een bijzondere fase is dit. Het leven voorziet je van een prachtige wending met dito energie. Twee mooie werelden komen bij elkaar. Jouw ouderschap én verliefdheid. Zeker na een periode van verdriet en teleurstelling is dit een zeer welkome afwisseling. Je denkt alles aan te kunnen en hebt veel vertrouwen in jullie gezamenlijke toekomst. Je gaat ervan uit dat als jullie je best doen, alles goed komt. Natuurlijk is het soms wel even moeilijk, maar dat ligt eigenlijk meer aan de omgeving dan aan jullie. Over het algemeen is het vooral één plus één is drie!
In deze fase delen jullie dromen, gaan jullie volle kracht vooruit en ontdekken jullie elkaar. De een met wat meer voorzichtigheid dan de ander. De negatieve kanten van die perfecte prins zijn er misschien wel, maar zijn nog onzichtbaar of worden met de mantel der liefde bedekt.
Fase 2: de periode van wakker liggen.
Daar is het dan: De val van de perfecte roze wolk.
Oef. Je komt weer met twee voeten op aarde terecht. Afhankelijk van jouw ervaring land je hard en met onherstelbare schade, of nog net op je voeten, met schrik in je lijf. Op ons forum lees je heel wat over dergelijke momenten.
Zowel jij als jouw nieuwe partner hebben heus wel gesproken over problemen die je tegen zou kunnen komen in het vormen van jullie nieuw samengesteld gezin, maar de praktijk blijkt anders te zijn. Je ervaart de eerste spanningen. En waar je eerder overtuigd was dat jouw nieuwe partner altijd naast je zou staan, lijkt dat nu soms anders en voel je je alleen.
Als je (ook) stiefmoeder of stiefvader bent, liggen irritaties en negatieve gevoelens richting de stiefkinderen op de loer, maar je weet niet goed of je erover kunt praten met je partner. Het onbevangene van jouw relatie verdwijnt wat meer naar de achtergrond en je merkt dat je voorzichtiger wordt. Soms lig je in bed te piekeren en twijfel je of je het wel goed ziet. Stel je je aan? Je nieuwe partner begrijpt je niet altijd of voelt zich aangesproken. Jullie doen je best, maar het lukt niet altijd even goed. Je kunt nog met een bochtje om deze gevoelens heen.
Fase 3: de periode van de nachtmerries.
In deze fase lukt je dat niet meer. Toen je aan deze relatie begon, had je van alles voorspelt, maar niet dit! Je hebt het idee dat wat je ook doet, niets goed lijkt. De kinderen of je partner verwachten van alles van je, maar je hebt het idee weinig terug te krijgen. Je vraagt je zelfs af of je er wel toe doet voor de anderen. Als ouder heb je het idee de hele tijd in een spagaat te zitten. Het is ongelooflijk vermoeiend allemaal!
Eén ding is zeker: Je gaat hier samen doorheen en leert ervan óf de relatie wordt beëindigd.
Negatieve gevoelens richting de stiefkinderen komen je steeds hoger te zitten en het is onmogelijk om de teleurstelling langer te verbergen. Je bent gefrustreerd en teleurgesteld, omdat zoveel verwachtingen niet uitkomen. Je ziet duidelijk verschil in tolerantie voor stiefkinderen en ‘eigen’ kinderen. Spanningen en conflicten lopen op. Dit is het moment waarop je kunt denken dat je zo niet verder kunt of bang bent dat jouw partner dit denkt. In deze fase ga je samen serieus aan de slag door veel te praten of, als je twijfelt of jullie dit samen kunnen oplossen, wordt de hulp van een professional ingeroepen.
Fase 4: de periode van droom en werkelijkheid.
En dan klaart de lucht op. De nachtmerrie is voorbij en je merkt dat er een redelijke harmonie is ontstaan. Je kunt weer rustig slapen en jouw hartslag blijft rustig als de kinderen weer komen. Je merkt dat er meer balans is gekomen in datgene wat zowel jij als jouw nieuwe partner investeert. Je begrijpt weer waarom je samen bent met hem of haar. Hoe langer jullie in deze fase zitten, hoe vertrouwder het wordt. Je weet wat je kunt verwachten van elkaar en de kinderen. Je bent er oké mee. Top zal het niet worden, dat is een illusie. Je realiseert je dat jouw idee van een samengesteld gezin vooral veel ‘loslaten’ vraagt. Zo ben je erachter gekomen dat je niet kunt verwachten dat jullie samengestelde gezin net zo hecht zal worden als een kerngezin. Op bepaalde, vooral emotionele, momenten is het toch weer duidelijk dat er sprake is van twee gezinnen in huis.
Het valt je steeds vaker op dat het spontaan gezellig is. Dat jouw stiefkind naast je komt zitten en je zomaar een knuffel krijgt, maar ook dat zij soms juist jou een vraag stellen, omdat papa of mama toch maar gaat ouderen. Je bouwt samen aan vertrouwen en vriendschap. Hoe verder in de tijd, hoe meer gezamenlijke herinneringen. Jullie ontwikkelen tradities die steeds meer waarde krijgen.
Wat je kunt doen om soepeler door de fases heen te komen.
Dat is afhankelijk van de fase waar je in zit. Per fase kan je het volgend doen.
Aanpak fase 1:
Laat je goed informeren en realiseer je dat je echt niet alles kunt weten én voor kunt zijn. Vertrouw op jullie liefde, maar bereid je ook voor op het vormen van een samengesteld gezin. Weet welke dynamieken je kunt verwachten. Dat leer je door het bekijken van dit gratis webinar. Zo weet je wat je te wachten staat, zijn ingewikkelde gesprekken al gevoerd of op gang gebracht en ben je beter voorbereid op het nemen van besluiten. Je laat beiden zien dat je deze nieuwe liefde serieus neemt en dat straalt ook uit op jullie omgeving. Maar bovenal is de grote opbrengst dat de liefde die je voelt blijft stromen en dat is toch precies waarom je voor jouw nieuwe partner hebt gekozen.
Aanpak fase 2 of 3:
Het is van groot belang voor jullie toekomst om hulp in te schakelen. Zeker in fase 3. Dan is de kans zeer klein dat jullie dit alleen kunnen oplossen en hoe langer je wacht, hoe meer tijd en inspanning er nodig is om de problemen op te lossen. Maak een afspraak met een gelicenseerde Stiefgoedcoach, want die is getraind in het begeleiden volgens de Stiefgoedmethodiek en heeft persoonlijk ervaring met samengestelde gezinnen.
Aanpak fase 4:
Jullie zijn door de ontwikkelperiode van het samengesteld gezin heen. Nu is het genieten. Uiteraard is het soms nog wat ingewikkeld, maar dat hoort erbij en je hebt er hoe dan ook vertrouwen in dat het wel goed gaat komen. Wil je weten hoe je duurzaam harmonie en rust in jouw leven kan behouden, vraag dan een passend onderhoudsplan aan een Stiefgoedcoach.
En in de tussentijd, zorg voor positieve voeding.
Rest me nog een laatste boodschap. Ik ken werkelijk geen enkel samengesteld gezin – dat zijn er inmiddels meer dan 3000 – waarbij de ontwikkeling vanzelf is gegaan. Iedereen voelt zich wel eens onzeker en gespannen. De liefde in een samengesteld gezin is immers datgene waar alles op gebouwd is. Pas als er gezamenlijke kinderen komen, komt er ook onvoorwaardelijke liefde, namelijk van jullie naar jullie gezamenlijke kind. Tot die tijd gaat het altijd over het scherp in balans houden van geven en nemen, daarna kan die dynamiek iets meer hebben.
Er zijn ontelbaar veel prachtige voorbeelden over succes geslaagde gezinnen. Lees deze positieve verhalen en geniet ervan. Laat je inspireren. Houd moed, houd je hart open en je voeten op aarde. Dan zal je zien dat het ook jullie lukt.
Door Patricia Heije-Jansen – Directeur Stiefgoed
Meer lezen van Patricia:
Blog: De 12 grondbeginselen van het samengesteld gezin
Boek uitgegeven in 2021:
Als ik dit eerder had geweten – naslagwerk voor professionals