In ons leven kennen we veel nieuwe situaties. Waarschijnlijk is het starten van een samengesteld gezin en het leven daarin er eentje van.
Toch komen we juist ook in ons leven in nieuwe situaties pijn tegen die je laat reageren met een emotie die veel groter is dan wat er op dat moment gebeurt. En je bekend voor komt uit andere, eerdere situaties.
Ik noem dat oude pijn in een nieuwe jas.
Een voorbeeld: je komt thuis en ziet dat de fiets van je oudste stiefdochter( laat ik haar Sophie* noemen) er niet staat. Je bent opgelucht. Als zij er niet is lijkt er met de rest van het gezin niks aan de hand en is de sfeer ontspannen. Dan komt ze een half uur later de woonkamer in. Je verstrakt, houdt vast rekening met een herhaling van zetten (het ‘akelige’ gedrag van Sophie). Je verstrakt nog meer, je vergeet rustig adem te halen en al je goede voornemens om boven die streken te staan zijn verdwenen.
Je doet net of je nergens last van hebt maar van binnen kook je al. Je kunt alleen nog maar denken:
‘ Ze zal toch niet.’ of ‘ Ja hoor, daar gaan we weer’
En ja hoor, dan gebeurt er precies waar je bang voor bent en hebt proberen te vermijden: de boel escaleert.
Jij doet wat je gewend bent in zo’n situatie: je trekt je terug of je gaat het ‘ gevecht’ aan. Meestal doen we dit uit oude overlevingsmechanismen. En dan bedoel ik ook echt oud. Van toen we zelf jong waren. Misschien zat je wel in een situatie in je gezin van herkomst waarbij er veel ruzie was of je een dominante moeder had. Iets in het gedrag van Sophie triggert een oud pijnlijk gevoel en je gaat je weer gedragen in de huidige situatie zoals je toen hebt leren overleven: met (bek)vechten of met terugtrekken.
En zo is niet alleen het gedrag van je stiefdochter een overlevingsmechanisme. Jouw (oude) strategie maakt dat je niet meer volwassen kunt reageren of kijkt wat er nodig is. Je voelt je weer 8 jaar oud. En net zo machteloos als toen.
Er is dus werk aan de winkel. In het samengestelde gezin. Maar je ook realiseren dat het gedrag van de ander (Sophie in dit geval) zo veel bij je oproept dat het niet meer in verhouding staat met haar pubergedrag. Soms helpt het al onder ogen te zien dat dat vroeger het beste was wat je in huis had en je nog niet geleerd hebt dat er ook andere manieren zijn. Erkenning geven aan oude pijn kan helend zijn. Voor jou, voor je huidige situatie en wellicht ook voor je stiefdochter. En je zult verantwoordelijkheid moeten nemen voor jouw eigen gedrag.
En wellicht ontstaat er van de relatie in het samengestelde gezin met de meeste wrijving een nieuwe kans. En ben je je stiefkind dankbaar (nu of later) voor de kans die ze je gaf om te helen.