Zoals ik al eerder besproken heb in de valkuilen voor stiefmoeders, zijn er ook typische valkuilen waar stiefvaders intrappen. In mijn praktijk hoor ik, ook bij veel stiefvaders waar ze tegen aan lopen en welke problemen daaruit voortkomen. Hier onder volgen een aantal valkuilen van de stiefvaders, wellicht herken je iets?
Onmiddellijke volgzaamheid van de kinderen verlangen
Gezagskwesties kunnen vaak problemen geven, net als in een kerngezin. Zo is de ene ouder misschien veel strenger dan de ander. Als ouders heb je de tijd gehad om bij de opgroeiende kinderen samen het evenwicht te vinden in de verschillende opvoedstijlen. Als je als stiefvader er bijkomt heb je al te dealen met een blauwdruk die er al was vanuit het vorige gezin.
Een dubbele boodschap van de moeder kan het ook extra ingewikkeld maken. Aan de ene kant wil zij dat haar kinderen ook naar hem luisteren, terwijl ze ook kan voelen dat de kinderen daar nog niet aan toe zijn. In zo’n geval weet de stiefvader dan niet goed waar hij aan toe is, wat er van hem verwacht wordt. Met de wellicht enige weerstand die je bij jezelf zal voelen is in het begin, de beste route het meebewegen met de opvoedingsstijl van de moeder.
Concurreren met de biologische vader
Als een stiefvader gaat concurreren met de biologische vader, bijvoorbeeld door nog gekker te doen of te gaan voetballen maar dan net ietsje beter, bestaat het risico dat de kinderen worden aangemoedigd om beide vaders met elkaar te gaan vergelijken. De loyaliteit voor de vader zal het altijd ‘winnen’. Hoe hard of liefdevol je ook bent. Extra pijnlijk zijn dan de teksten zoals: “mijn papa doet het toch beter.” Probeer als stiefvader dus niet die strijd aan te gaan, de loyaliteit is sterker.
De reddersrol willen aannemen
Stiefvaders kunnen soms menen dat zij eens grondig orde op zaken moeten stellen, omdat er lange tijd een man ontbroken heeft in het huis (als er sprake was van een periode van eenoudergezin). Een man kan zich dan al gauw een soort reddersrol aanmeten, wat veel spanningen kan opleveren. Blijf eerder zorgen voor gelijkwaardigheid in de relatie.
Klachten van je stiefkinderen te letterlijk nemen
Je doet je stikkende best: je bent een luisterend oor, toont begrip voor hun problemen, je benadert je stiefkinderen positief en je bent niet overdreven streng in de opvoeding. Kortom: je doet er alles aan om een goed contact op te bouwen. En toch vinden ze je een klootzak. Hoe kan dat nou? Antwoord: dat vinden ze helemaal niet, ze zeggen het alleen maar (en ze bedoelen iets anders). Meestal worstelen deze kinderen met een loyaliteitsconflict; verdriet en woede zijn de emoties die heen en weer vliegen. Woede is dan voor de stiefkinderen een ‘gemakkelijkere’ emotie om die te richten op de stiefvader. Het kind voelt zich akelig, en daar moet een schuldige voor gevonden worden. De eigen vader kan dat niet zijn, niet beschikbaar of overleden, hetzij omdat het kind hem graag zou zien als echte vader. Dus wordt het de stiefvader die de klappen moet opvangen.
De kinderen veroordelen vanwege hun erfelijke belasting
Als stiefvader heb je vaak een eenzijdig beeld van de biologische vader. Bijna alles wat je over hem weet, weet je van je partner, die soms niet al te beste herinneringen heeft aan haar vorige relatie. Dat kan z’n weerslag hebben op de kinderen. Het risico is dat je de slechte eigenschappen van de biologische vader (zoals beschreven door je partner) gaat terugzien in de kinderen. Met alle spanningen van dien. Probeer daarom je stiefkinderen zo veel mogelijk te beoordelen op wie ze zélf zijn, zonder daarbij te denken aan hun biologische vader.
Voorbijgaan aan je eigen schuldgevoelens
Veel stiefvaders die zelf al kinderen hebben, hebben te kampen met schuldgevoelens tegenover hun eigen kinderen (die meestal nog bij hun ex-partner wonen). Ze hebben het gevoel dat ze hun kinderen in de steek hebben gelaten. Soms zijn die schuldgevoelens zo sterk dat de stiefvader geen ruimte heeft voor de stiefkinderen met wie hij samenleeft of extra aandacht geeft aan de stiefkinderen met de verwachting dezelfde liefde terug te krijgen. Word je bewust van eventuele schuldgevoelens en probeer die gevoelens – als ze er zijn – los te koppelen van je stiefkinderen.
Ten prooi vallen aan loyaliteitsconflicten
Wanneer een stiefvader een goede relatie heeft met zijn stiefkinderen, kan dit de relatie met zijn eigen kinderen beïnvloeden. Die zien hem bijvoorbeeld alleen in de weekends en in de vakanties, waardoor ze jaloers kunnen worden op de aandacht die hij aan zijn stiefkinderen geeft. Zelf kan de stiefvader in een loyaliteitsconflict terechtkomen als hij het gevoel krijgt dat hij zijn eigen kinderen in de steek laat. Hier is het ook belangrijk om goed bij jezelf na te gaan in hoeverre er dit soort loyaliteitsconflicten kunnen spelen. Daarmee is het probleem nog niet opgelost, maar zien wat er speelt is wel de eerste stap.
Je buitengesloten voelen
Veel stiefvaders voelen zich buitengesloten. Ze voelen zich soms het vijfde wiel aan de wagen en de moeder kiest altijd partij voor haar kinderen. Vooral stiefvaders zonder eigen kinderen kunnen zich eenzaam voelen. De moeder heeft een geschiedenis met haar kinderen, maar de stiefvader niet. Die heeft tijd nodig om zelf een geschiedenis met zijn stiefkinderen op te bouwen. Neem daarvoor de tijd en praat er over met je partner.
Mijn gouden BOB regel voor stiefouders: ben Betrouwbaar, geef Onvoorwaardelijk en blijf Beschikbaar!
Goede stiefvaders zijn goud waard!
Kom je er toch niet helemaal uit of spelen er andere dynamieken/loyaliteiten door elkaar, dan kunnen we er samen eens naar te kijken. De deur staat bij alle vestigingen natuurlijk voor je/jullie open!
Anouk Schuling is Stiefgoedprofessional in Amstelveen / Amsterdam-Zuid. Ze herkent de positie als kind van gescheiden ouders, moeder en stiefmoeder. Wil je meer lezen over Anouk? Haar verhaal, blogs en als je wilt weten waar je Anouk kunt ontmoeten, ga dan naar locatie Amstelveen / Amsterdam-Zuid